Sabiha (Rıfat) Gürayman (1910-2003)

Sabiha (Rıfat) Gürayman, günümüzde bile kadınlar için uygun olup olmadığı tartışma konusu olan mühendislik mesleğini, ülkemizde ilk yapan kadındır. 1910 yılında Manastır'da doğmuş ve 4 Ocak 2003 tarihinde 93 yaşında iken ölmüştür. Uzun yaşamı boyunca pek çok şey başarmış ve bu mesleği seçen gençlere örnek olmuştur.

Nişantaşı Kız Ortaokulu'nu bitirdikten sonra, o yıl son kez ortaokul mezunlarının kabul edildiği Yüksek Mühendis Mektebine kayıt olarak 1933 yılında mezun olmuştur. Bu mesleği seçmesinde, Atatürk'ün kızların mühendis olmalarını teşvik etmesi rol oynamıştır. Mezuniyetinden sonra Bayındırlık Bakanlığında görev almış ve başta Anıtkabir ve TBMM binası olmak üzere pek çok önemli eserin yapımında görev almıştır. Görev yaptığı ilk proje Ankara-Beypazarı Karayolu'nun 80. kilometresindeki bir köprü inşaatıdır. Bu inşaat sırasında işçilerle bizzat ilgilenmiş ve yöre halkı ile olumlu ilişkiler kurmuştur. Bu köprüye sonraları kendisine ithafen "Kız Köprüsü" adı verilmiştir.

Meslek yaşantısının en önemli eseri olarak kabul ettiği Anıtkabir inşaatında görevlendirilmesi onu çok mutlu etmiş, kendisiyle yapılan bir söyleşide "Anıtkabir inşaatında görevlendirilmem beni çok sevindirmiş ve gurur vermişti. Bu görevi yerine getirmekle, Türk kadınına çağdaş uygarlık yolunu açan Atatürk'e olan borcumun küçük bir bölümünü ödeyebilecektim." demiştir.

Yalnızca mesleğinde başarılı olmakla yetinmeyen Gürayman, aynı zamanda sosyal yaşamda da kalıcı izler bırakmış bir kişiliktir. Kendisi okulunun takımında başladığı oyunculuğunu, daha sonra Fenerbahçe Voleybol takımında sürdürmüş ve orada erkek arkadaşları ile birlikte pek çok resmi maça çıkmış, erkek takımında ilk defa oynayan kadın sporcu olmuştur. Böylece daha o yıllarda mühendislerin yalnızca hesap yapan, sosyal olmayan kişiler olduğu düşüncesinin yanlış olduğunu göstermiştir.

Günseli Naymansoy