Hedefimiz
Sergi
Pullarda Bilim
Bilim İnsanları
E-Metinler
Mesaj Panosu

 

 

 

 

 

 


Sir James Jeans
Fizik ve Filozofi
,
Çeviren: Avni Refik Berkman
Şirketi Mürettibiye Basımevi, İstanbul1950, 240 s.

Mütercimin İfadesi

Tanınmış ingiliz bilgini Sir James Jeans tarafından yazılmış olan bu eser Prof. Dr. Ludwig Paneth tarafından Almancaya çevrilmiştir. Muharrir kitabında, önsözünde belirttiği gibi, fizik ile filozofi arasındaki sınırda bulunan bazı önemli filozofik problemleri ele alarak modern ilmin son buluşlarına göre incelemektedir. Fizikçiler kadar filozofi müntesiplerini ve umumiyetle genel kültüre kıymet veren aydınları da ilgilendireceğine kanaat getirmiş olduğum için bu mühim eseri, bütün zorluklara rağmen Almancasından tercüme etmeyi memleket irfanı namına faydalı gördüm. Tercüme esnasında karşılaştığım başlıca zorluk dilimizde henüz yeter derecede işlenmemiş olan terim sahasına aittir. Bu zorluk karşısında bazı yerde eski Arapça, bazı yerde de milletler er ası terimleri kullanmak mecburiyetinde kaldım. Diğer taraftan bazı metin parçalarında birkaç noktanın kâfi derecede açık bir surette ifade edilememiş olması ihtimali de vardır. Bunu konuların muğlâk olmasına atfetmek lâzım gelir. Bunu rağmen tercümenin umumî heyeti ile açık olduğunu ümit ederim. Terim ve ifade bakımından rastlayacakları ufak ku¬surlara müsamaha nazarı ile bakmalarını okuyuculardan rica ederim.

A. R. Bekman

İÇİNDEKİLER

I) Fizik nedir, filozofi nedir?

1

  • Fizik nedir?

3

  • Pozitivizm

4

  • Fizik marifeti

7

  • Timsali tasvir

9

  • Geometrik tabiat izahları

13

  • Mekanik tabiat izahları

14

  • Tabiatın matematikle tasviri

16

  • Filozofi nedir?

18

  • Eski filozofi

19

  • Ortaçağ filozofisi

20

  • Renessans filozofisi

21

  • Din ve ilim

24

  • Descartes

27

  • Leibniz

29

  • Kant

31

II) Marifet nasıl elde edilir?

35

  • Rationalistler

33

  • Empiristler

39

  • A priori marifet

42

  • Modern ilmin üç âlemi

45

  • Matematik marifet

49

  • Sentetik marifet

54

  • Kant'ın marifet teorisi

55

  • Mekân ve zaman

60

  • Zaman ve mekân nedir?

63

  • Kant'ın zaman .ve mekân hakkında mütalaası

65

  • Mütenahî ışık hızı

68

  • Mekân-zaman birimi

69

  • İzafiyet teorisi

74

  • Kant'ın idrak ve .akıl hakkında şekilleri

75

  • Eddington'un fizik ilmi filozofisi

79

III) İlmin ve .filozof inin iki dili

89

  • İfade tarzındaki farklar

89

  • Lehçe farkları

95

  • Kemiyet ve keyfiyet

97

  • Metottaki farklar

104

  • Düşünüşün atomistik nevileri

107

  • İlliyet = Causalite

110

IV) Mekanik devrenin;geçişi

115

  • Newton'un mekaniği

118

  • Mekanistik determinizm

119

  • Hareket denklemleri

123

  • Klasik mekanik

l23

  • Uzaktan tesir

127

  • Elektrik ve manyetik kuvvetler

130

  • Klasik mekaniğin noksanları

134

  • Atomun yapısı

135

  • Işıma problemi

135

  • Zaman ve mekânda hareket

137

V) Yeni fizik

133

  • Planck'ın quant teorisi

140

  • Poto - elektrik efekt

141

  • Işımanın atomik yapısı

143

  • Işımanın dalga mahiyeti

144

  • Parçacık ve dalga levhası

146

  • İhtimaliyet dalgaları

143

  • Marifet dalgaları

149

  • Tabiatın şekil ayniyeti

153

  • Gayri muayyeniyet münasebeti

154

  • Süje ve obje

156

  • Atom tayfları hakkında Bohr teorisi

159

  • Radyo-aktivitenin esas kaideleri

161

  • Einstein'in sentezi

164

  • Tabiatte determinizm

165

VI) Görünüşten hakikate

167

  • Yeni-quant teorisi

168

  • Timsali tasvirler

173

  • Elektron dalgaları

174

  • Dalga mekaniği

178

  • Dirac'ın quant mekaniği

187

VII) Filozofinin birkaç problemi

190

  • Parçacık levhası ve dalga levhası

192

  • Yeni filozofik prensipler

196

  • İhtimaliyet mülâhazaları

198

  • Basitlik postulatı

200

  • Modern fiziğin yeni levhası

208

  • Görünüş ve hakikat

219

  • İdealizm mi, yoksa materializm mi?

213

  • Birinci idealistik delil

214

  • İkinci idealistik delil

215

  • İrade hüriyeti problemi

223

  • Deterministler

224

  • İndeterministler

229

  • Bugünkü noktai nazar

236

  • Sonsöz

236

 

 

 

http://www.bilimtarihi.org
Son güncelleme: 01.11.2016

© 2016