Hedefimiz
Sergi
Pullarda Bilim
Bilim İnsanları
E-Metinler
Mesaj Panosu

 

 

 

 

 

     


AKDİK, SARA, Prof.Dr. (1897-1982)
7 Eylül 1897'de Girit'te doğmuştur. Orta öğrenimini İstanbul Alman Lisesi'nde yapmış ve 1918'de buradan mezun olmuştur. İstanbul Dârülfünûnu'nun ilk kız öğrencisi olarak Fen Fakültesi Tabiiye kısmında sürdürdüğü öğrenimini 1921 yılında tamamlamıştır. Mezun olduktan sonra sıra ile Çamlıca, Erenköy ve İstanbul Kız Liseleri ile, Gazi Eğitim Enstitüsü'nde öğretmen ve yönetici olarak görev yapmıştır.
1933 Üniversite Reformu'ndan sonra yabancı dil bilmesi sebebiyle yabancı hocalara yardımcı olması için üniversitede görevlendirilmiştir. 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi İspençiyari Nebatat ve Genetik Enstitüsü'nde asistan olarak göreve başlamıştır. Bu enstitüde asistanlığı sırasında Prof.Dr. Alfred Heilbronn'un bazı derslerini Türkçe'ye çevirmiştir. Özellikle Farmakobotanik ve Genetik dallarında yetişmiştir. 8 Mart 1937'de doçentliğe tayin edilmiştir. 11 Mayıs 1945'te Fen Doktoru ünvanını almıştır. 1947-1948 tarihleri arasında bir yıl süre ile ünlü genetikçi İsveçli Profesör Muntzig yanında genetik çalışmaları yapmış ve bu çalışmaların sonuçlarını üç makale halinde yayınlamıştır. 9 Temmuz 1948'de üniversite profesörlüğüne yükseltilen Sara Akdik, Heilbronn'un emekliye ayrılması üzerine 28 Mayıs 1955'de Fen Fakültesi Farmakobotanik ve Genetik Kürsüsü'nün başkanlığına getirilmiştir. 18 yılı aşkın bu görevde bulunan Prof. Akdik, bu süre içinde 8 doktora çalışması yönetmiş, öğretim üyesi olarak da Genel Botanik, Moleküler Biyoloji, Sitoloji, Genetik, İnsan Genetiği, Evolüsyon, Bitki Coğrafyası ve Farmakobotanik derslerini okutmuştur. 13 Temmuz 1973'te emekliye ayrılmış, 6 Kasım 1982'de de vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.175-176.

ARNDT, FRİTZ, Ord. Prof. Dr. (1885-1969)
Fritz Arndt 6 Temmuz 1885 tarihinde Hamburg'da doğmuştur. Orta öğrenimini Hamburg'da, kimya öğrenimini ise sırası ile Cenevre, Berlin ve Freiburg'da yapmış ve 1908 yılında Freiburg Üniversitesi'nden mezun olmuştur. Mezuniyetten sonra 1908-1909 Griefswald, 1909-1910 Freiburg ve 1910'dan 1911'e kadar da Kiel Üniversitesi'nde kimya asistanlığı yapmıştır. 1912'den 1915 yılına kadar ise Breslau Üniversitesi'nde çalışmıştır. Doçent ve Profesör ünvanlarını da bu üniversitede almıştır.
1915 yılında İstanbul Dârülfünûnu'nun Genel ve Anorganik Kimya kürsüsünün kurulması ile görevlendirilmiştir. Kendisi burada 1916'dan 1918'e kadar Deneysel Kimya dersini Türkçe olarak vermiştir. Sadece kitap bilgileri ile kimya biliminde fazla bir ilerleme olmayacağını bilen Arndt deneysel kimyaya çok önem vermiştir. Bu düşünceyle 1917 yılı Sonbaharında "Yerebatan Kimya Enstitüsü" o zamanki adıyla "Kimya-yı Gayr-i Uzvi ve Kimya-yı Sınâî Darülmesaisi" nin kurulmasına öncülük etmiştir. Ayrıca yardımcısı Fazlı Faik Bey'in de yardımlarıyla 3 çalışmasını basıma hazırlamıştır. (Uygulamalı İnorganik Kimyaya Giriş, Kantitatif Analizler, Muhtasar Tatbikat-ı Kimyeviye) Ancak Arndt'ın Türkiye'de kalışı uzun sürmemiş, I. Dünya savaşı sonunda diğer Alman öğretim üyeleri ile birlikte 1918'de ülkesine dönmüştür. Bu yıllardan 1933'e kadar Breslau Üniversitesi'nde Ordinaryüs Profesör olarak görev almıştır.
Prof. Arndt 1911 yılından beri yaptığı tecrübî çalışmalarla birçok yeni reaksiyonlar, heteroçiklik halkaların sentezi ve daha başka maksatlar için faydalı olan metodları ortaya atmış, bu araştırmalarla aynı zamanda elektronik teorinin Organik Kimya'daki önemine de ışık tutmuştur. Arndt böylece elektronik teorinin Organik Kimya'ya uygulanmasında önderlik eden ilk bilginlerden birisi olmuştur. 1923'ten itibaren Prionlar, Pridonlar v.s. ile yaptığı denemelere dayanarak "Ara hâli" terimini kullanmak suretiyle ortaya attığı tezi Organik Kimya aleminde ilk 12 yıl bu şekilde kalmış, daha sonra Ignold tarafından teklif edilen yeni bir terimi kabul ederek kendisinin "Mezomeri" dediği genel teori artık Teorik Kimya'nın 30 yıldan beri kabul ettiği temellerinden birisi olmuştur. 1923'ten evvel Mezomeri ile Tautomeri birbirleri ile karıştırılmakta idi. Arndt, bunların aralarındaki farkı aydınlatmış ve her ikisinin de belli bir şekilde tarifini yapmıştır. Ayrıca asitlik ve Tautomeri arasındaki ilişkileri Enolizasyon ve Enolatizasyon arasındaki farkı geniş denemelerle belirtmiştir.
Arndt 1933'te Hitler rejiminden kaçarak İngiltere'ye gitmiş ve Oxford Üniversitesi'nde bir sene profesörlük yaptıktan sonra Üniversite Reformu'nda Türkiye'ye davet edilmiştir. Daha önce de Türkiye'ye gelmiş ve Türkçe öğrenmiş olan Arndt geldiği seneden itibaren derslerini Türkçe olarak vermeye başlamış ve İkinci Dünya Savaşı sırasında da Türk vatandaşlığına geçmiştir. (1941)
1934-1955 yılları arasında Arndt, Anorganik ve Organik Kimya kürsülerinin aynı çatı altında toplandığı Umumi Kimya Enstitüsü' nün direktörü olarak ders vermiş, laboratuardaki araştırma ve öğretimi idare etmiş, bunun yanında öz Türkçe bilim dili ile de meşgul olarak Türkçe'de belli başlı bir kavramlar ve terimler sisteminin yaratılmasına önem vermiştir.
1955'te 70 yaşını doldurduğu için, Türk uyruklu olduğundan emekliye ayrılmış; ancak emeklilik süresini doldurmadığından maaşa hak kazanamamıştır. Bu sırada Almanya'da Hitler rejiminden kaçtıkları için Almanya'yı terk edenler için, yabancı ülkelerde hizmet görenlerin hizmet sürelerini tanıyan bir kanun çıktığından Almanya'da emekli maaşına hak kazanan Arndt, Türkiye'den ayrılarak Hamburg'a gitmiştir.
Bilime yaptığı hizmetler sebebi ile Arndt 1954'te Tübingen Üniversitesi'nin "Fahri Doktorluk" payesi, 1955'te Gauss madalyası ile taltif edilmiş, 1960 yılında Hamburg Üniversitesi'nin şeref üyesi ve 1964'de meşhur Akademi Leopoldina'ya üye olarak seçilmiştir. Kendisine 1965 yılında ayrıca Jungius madalyası verilmiştir. Ayrıca İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi tarafından da 80. Doğum yılı vesilesi ile 1965'te Arndt'a "Fahri Doktorluk" payesi verilmiştir. Fritz Arndt 8 Aralık 1969'da 84 yaşında iken Hamburg'da vefat etmiştir.
Kaynaklar:
-İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Zat İşleri Dosyası
Sevtap İshakoğlu Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul 1998, s.184-189.

BAŞARMAN- HEİLBRONN, MEHPARE, Prof.Dr. (1908- 1993)
1908'de İstanbul'da doğmuştur. İlk okulu Bezmialem Sultanisi'nde ortaokul ve liseyi İstanbul Lisesi ve İstiklal Lisesinde okumuştur. Yüksek öğrenimini Fen Fakültesi Tabii İlimler kısmında yapmış ve buradan; 26 Ekim 1933'de Jeoloji, 15 Ağustos 1934'de Botanik, 21 Şubat 1934'de Mineraloji, 26 Şubat 1934'de Anatomi ve Fizyoloji, sertifikalarını almıştır. Mezun olduktan sonra 27 Ekim 1934'de Nebatat Enstitüsü asistanlığına tayin edilmiştir. 1938'de doktora tezi kabul edilerek kendisine "iyi" derece ile "Tabii ilimler Doktoru" ünvanı verilmiştir. 1938'de Başasistan, 1941'de de Doçent vekili olmuştur. "Mercuriolis annua'da su ekolojisi" adlı eseri Brauner ve Heillbronn tarafından doçentlik tezi olarak kabul edilmiştir. 3 Haziran 1943 tarihli kararla Fen Fakültesi Eczacı Okulu İspençiyari Botanik doçentliğine tayin edilmiştir. 30 Eylül 1948'de Botanik profesörü A. Heillbronn ile evlenmiştir. 28 Ekim 1960 tarihli ve 114 sayılı kararla görevinden affedilmiş 12 Nisan 1962 tarih ve 43 sayılı kararla 24 Nisan 1962 tarihli Senato kararı ile iade edilmiştir. 8 Haziran 1963'te emekliye ayrılmıştır. 1993 yılında Almanya'da vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.189-191.


BATTALGAZİ, FAHİRE, Prof.Dr. (1902-1948)
Fahire Battalgazi 1902'de İstanbul'da doğmuştur. İlk öğrenimini Şam'da Notre Dame de Sion Fransız Mektebi'nde, orta öğrenimini Bezmi Alem Lisesi'nde yapmış ve buradan 1924'te mezun olmuştur. İstanbul Dârülfünûnu Fen Fakültesi Tabii İlimler kısmından 1926'da mezun olmuştur. 1 Nisan 1926'dan 1 Ekim 1927'ye kadar Tarcan kazası ilk Mektep Başmuallimliği'nde bulunmuş ve 1 Haziran 1927'de Fen Fakültesi Teşrih ve Fizyoloji asistanlığına tayin edilmiştir. Aynı yılın Ağustos ayında Hayvanat Enstitüsü asistanlığına nakledilmiş, Haziran 1927'de de başasistanlığı terfi etmiştir. 1931 yılında Hayvanat Enstitüsü laboratuar şefliğine tayin edildikten sonra 1931-32 yılında tahsilini tamamlamak üzere Paris Üniversitesi'nde (Sorbonne Üniversitesi'nde) "Zoologie et AnAtomie Compareé" Enstitüsü'ne devam etmiştir. 1 Aralık 1932'den itibaren Müderris Muavini vekilliği yapan Battalgazi Üniversite Reformu ile birlikte 30 Kasım 1933'te hayvanat doçentliğine tayin edilmiştir.
1 Kasım 1935'ten 12 Kasım 1935'e kadar Balıkçılık Enstitüsü tarafından düzenlenen bilimsel araştırmalara katılmıştır. Prof. A. Naville'in verdiği dersleri onun ölümüne kadar Suat Nigâr ile birlikte Türkçe'ye çevirmiştir. Naville'in ölümü ile 31 Mart 1937'den itibaren onun derslerini vermeye başlamıştır. 1938'de doçentlik imtihanının bütün safhalarını başarıyla geçmiştir. 1944'te profesör olmuş, 20 Şubat 1948'de vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.191-192.


BAYKAL, ALİ FUAT, Prof.Dr., (1911-1985)
1911 yılında Malatya'da doğmuştur. İlk ve orta okulu Malatya'da okuduktan sonra Liseyi Sivas'ta tamamlamıştır. Yüksek öğrenimini Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gönderildiği Fransa'da, Toulousse Üniversitesi Fen Fakültesi "Tabiiye Şubesi"nde tamamlayarak Türkiye'ye dönmüştür. 1934 yılında önce İ.Ü. Fen Fakültesi İspençiyari Nebatat asistanlığına, 1936'da da naklen Jeoloji Mineraloji Paleontoloji asistanlığına tayin edilmiştir. 1941 yılında doktorasını vermiş, 4 Nisan 1942'de eylemsiz doçent, 13 Mart 1942'de Jeoloji doçenti olmuştur. 20 Mart 1951 tarihli bir kararname ile de Fen Fakültesi Jeoloji profesörlüğüne tayin edilmiştir. Jeoloji kürsüsü ile beraber 1979'dan itibaren Jeoloji mühendisliği bölümünde de çalışan Prof. Baykal bu görevde iken 13 Temmuz 1981'de yaş haddinden emekliye ayrılmış, 1985 yılında da vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.192-194.


BAYRAMOĞLU (ERGENE), SAADET, Prof.Dr., (1915-1997)
1915'te İstanbul'da doğmuştur. İlkokulu Erenköy Kız Lisesi'nde, Ortaokulu İstanbul Kız Orta Mektebi'nde okuduktan sonra 1933'te İzmir Kız Lisesi'nden mezun olmuştur. Aynı yıl Maarif Vekaleti'nin açtığı imtihanı kazanarak Biyoloji tahsili için Almanya'ya gönderilmiştir. 1939 yılında Münih Üniversitesi'nde Prof.Dr. Frishch'in yanında doktorasını vermiş ve aynı yıl Türkiye'ye dönerek İ.Ü. Fen Fakültesi Hayvanat Enstitüsü'ne asistan olarak girmiştir. Aynı enstitüde 1948 yılında doçent ünvanını almış, 1952 yılında da eylemli doçentliğe yükseltilmiştir. 14 Mayıs 1965'te de profesör olan Bayramoğlu meslek hayatı boyunca yurtdışına birçok inceleme gezileri yapmış ve çeşitli kongrelere katılmıştır. Prof. Bayramoğlu 15 Ekim 1982'de emekliye ayrılmış, 9 Temmuz 1997'de vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.194-197.


BERKER, RATİP, Prof. Dr. (1909-1997)

1909'da İstanbul'da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Kadıköy Saint-Joseph Lisesi'nde 1926 yılında tamamlamıştır. Yüksek öğrenimini Fransa'nın Nancy ve Lille üniversitelerinde yapmıştır. Nancy Elektromekanik ve Tatbiki Mihanik Enstitüsü'nden mühendis olarak mezun olmuştur. 1933 Üniversite Reformu'ndan sonra Riyâzî Mihanik Doçenti olarak İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'ne tayin edilmiştir. Doktorasını yapmak üzere 29 Şubat1936' dan itibaren Fransa'nın Lille Üniversitesi'nde çalışmalarına başlamıştır. Doktora tezinin orijinal adı "Sur quelques cas d'intégration des équations du mouvement d'un fluide visqueux incompressible"dir. Ratip Berker 1939 yılında doçent olmuş, 15 Ekim 1943 tarihli toplantıda Ali Yar, Kerim Erim, Marcel Fouché, ve Patrick Du Val'den meydana gelen komisyon Ratip Berker'in Matematik Profesörlüğü'ne tayininin teklif edilmesini kararlaştırmıştır. Maarif Vekilliği Ratip Berker'e profesörlük ünvanı verilmesini uygun görmüş ve kendisi 20 Kasım 1943 tarihli bir kararla Fen Fakültesi Matematik Enstitüsü Profesörlüğü'ne tayin edilmiştir.
1946 yılında çıkarılan bir kanunla profesörlerin ikinci bir üniversitede çalışması yasaklanmıştır. Bunun üzerine Hem İstanbul hem de İstanbul Teknik Üniversitesi'nde çalışmakta olan Ratip Berker, İstanbul Teknik Üniversitesi'ndeki görevini tercih ederek İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'ndeki görevinden ayrılmıştır. Kasım 1997'de İstanbul'da vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.201-204.


BEYER, TAHSİN RÜŞTÜ, Dr. (1905- 1958)
Tahsin Rüştü Beyer 1905'de İstanbul'da doğmuştur. Babası askeri hekimlerden Dr. Rüştü Bey'dir. İki yaşında iken babasını kaybeden Beyer, ilk ve orta tahsilini çeşitli okullarda yaptıktan sonra İstanbul Dârülfünûnu Tıp Fakültesi'ne bağlı Eczacı Mektebi'ne girmiş ve 1924'de Eczacı olarak mezun olduktan sonra Sivas Hastahanesi Baş Eczacılığına tayin edilmiştir. Kimyaya karşı büyük bir ilgi duyan T. Rüştü Beyer, bu sahaya geçebilmek için İstanbul'a naklini istemiş ve İstanbul Belediyesi Kimyahanesi'nde asistan olarak çalışırken Fen Fakültesi Kimya Şubesi'ne devam etmiş ve Temmuz 1928'de "Kimyager" diplomasını almıştır. Fen Fakültesi Kimya Şubesi'nde asistanlık ve muallim muavinliği yaptığı sırada açılan Avrupa müsabaka imtihanına girmiş ve bu imtihanı geçerek 1929'da Hükümet tarafından Fransa'nın Lyon Üniversitesi'ne gönderilmiştir. Burada bir taraftan, V.Grignard'ın laboratuarında doktora tezini hazırlarken diğer taraftan da yeniden kimya derslerine devam etmiş ve Umumî Kimya sertifikası almıştır. Daha sonar doktora çalışmalarına başlamış ve organomagnesium çözeltilerinin bünyesi hakkında hazırladığı tezi ile kendisine Kimya doktoru unvanı verilmiştir.
Fransa'dan döndükten sonra ilk görevi Adana Lisesi Kimya öğretmenliği olmuş, kısa bir müddet sonra, 1933'de reforma uğrayan İstanbul Üniversitesi'nin Fen Fakültesi Umumi Kimya doçentliğine tayin edilmiştir. Daha sonra kendi arzusu ile orta öğretime geçmiştir. Bir sure, Milli Eğitim Bakanlığı'nın "lise öğretmenlerine mahsus tekâmül kursları"nda da hocalık yapan Dr. Beyer bundan sonra sırasıyla Haydarpaşa Lisesi (1937), Vefa Lisesi (1940), Üsküdar Kız Lisesi (1946), Beyoğlu Erkek Lisesi (1948) ve nihayet son görev yeri olan olan Kabataş Lisesi'nde (1953) Kimya öğretmenliği yapmıştır. 18 Mayıs 1958'de vefat etmiştir.
Kaynaklar:
-"In Memoriam Dr. Tahsin Rüttü Beyer", Kimya ve Sanayi, VI(34):55-57, 1958.
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.205-206.


CEVAT MAZHAR, Dr. Kimyager, (1870-1934)
Cevat Mazhar 6 Mart 1870'de doğmuştur. Babası Erkân-ı Harbiye kaymakamlarından Mehmet Mazhar Bey olup, Bâb-ı Serasker-i İnşaat Dairesi müdürü idi. 4 yaşında iken İstanbul Haseki'deki Bayrampaşa ilkokuluna verilmiştir. İlk öğrenimini tamamladıktan sonra Koca Mustafa Paşa Askeri Rüşdiyesi'nden sınıf ikincisi olarak mezun olmuştur. 1884 tarihinde Kuleli'deki Mekteb-i Tıbbiye İdadisi'de öğrenimini tamamlayarak o zamanlar Gülhane'de olan Mekteb-i Tıbbiye'ye geçmiştir. Buradan Doktor Yüzbaşı olarak mezun olduktan sonra tahsilini tamamlamak için Viyana'ya gitmiş ve burada 1889'a kadar kimya ile beraber emraz-ı cildiye de tahsil etmiştir. Viyana'dan döndükten sonra gümrük kimyagerliği, Hamidiye Etfal Hastahanesi kimyagerliği ve emraz-ı cildiye doktorluğu görevlerinde bulunmuştur. Daha sonra muallim muavini olarak Tıbbiye-i Askeriyeye ve 1901 tarihinde Mekteb-i Tıbbiye-yi Mülkiye Kimya muallimliğine tayin edilmiştir. Buradan kan lekeleri tahlillerinde ihtisas yapmak üzere Almanya'ya gitmiştir. 1919'da mesleğindeki ihtisasına binaen Dârülfünûn Kimya-yı Hayatî ve Kimya-yı Sınâi müderrisliğine tayin edilmiştir.
Cevat Mazhar, 1933 Üniversite Reformuna kadar yaklaşık 15 yıl Dârülfünûn müderrisliğinde bulunduktan sonra reformda kadro dışında bırakılmış ve 11 Mart 1934'te intihar etmiştir.
Kaynaklar :
- "Cevat Mazhar Bey'in Vefatı", Kimya ve Sanayi, 5, 1934.
- "Prof. Dr. Cevat Mazhar Bey Aramızdan Ayrıldı", Kimyager , sene 2, sayı 6, 13 Mart 1934.
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s. 213-214.
-Şeref Etker, "Darülfünun Kimya Müderrisi Dr. Cevat Mazhar Bey Nasıl İntihar Etti ?", Cumhuriyet Bilim Teknik, sayı 730, 17 Mart 2001, s. 18


CİVAOĞLU, İLHAMİ, Ord. Prof. (1899- 1988)

1899'da İstanbul'da doğan İlhami Civaoğlu ilk ve orta öğrenimini Bakırköy Numune Mektebi, Bakırköy Fransız Mektebi ile Mercan Sultanisi'nde tamamlamıştır. Birinci Dünya Savaşında üç yıl askerlikten sonra İstanbul Dârülfünûnu Fen Fakültesi Kimya Şubesi'nden "Kimyager Ruûsu" ile ve Umûmi Fizik Şubesi'nden de "Fen Lisansı" ile mezun olmuştur. Önce asistan olarak girdiği Fen Fakültesi'nde göreve başlamış, bu görevde bir yıl kaldıktan sonra Bakırköy Kurt Çimento Fabrikasının başına geçmiş ve ilk defa bir Türk eli ile Portland Çimentosu imâlini başarmıştır. 1923'de Fransa hükümetinin bursiyeri olarak İstanbul Dârülfünûnu tarafından Fizikokimya ihtisası yapmak üzere seçilmiş ve 1923'ten 1926 sonuna kadar Sorbonne'da ve Institue Curie'de çalıştıktan sonra Türkiye'ye dönmüştür. 1926 kışından 1929'a kadar Profesör M. Faillebin'e asistanlık etmiş ve 1929'da imtihanı kazanarak Müderris Muavini (Doçent) olmuş ve Profesör Faillebin'in Türkiye'den ayrılmasından sonra kürsünün bütün dersleri kendisine verilmiştir. 1934'te Yüksek Mühendis Mektebi'ne Fizikokimya profesörü seçilmiş ve bu müessesenin 1944 yılında istanbul Teknik Üniversitesi olması üzerine Makina Fakültesi Kimya Kürsüsü bu Fakülte'ye bağlanmış ve 1954'de de burada ordinaryüs profesör olmuştur. Civaoğlu çeşitli idarî işlerde de bulunmuş ve 1956'da da İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğü'ne seçilmiştir. Türkiye Kimya Cemiyeti ve Türkiye Fizik Cemiyeti'nin ilk kurucularından olan ve yerli yabancı birçok bilim derneği üyeliğinde bulunan İlhami Civaoğlu 1988'de vefat etmiştir.
Kaynaklar :
-"Ord. Prof. Dr. İlhami Civaoğlu", Kimya ve Sanayi, 7(39): 58- 60, Haziran 1958.
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.214-215.


ERİM, KERİM, Ord. Prof. Dr. (1894- 1952)
1 Şubat 1894'de İstanbul'da doğmuştur. İlk öğrenimini Halep'te yapmıştır. Orta öğrenimini kısmen özel olarak evde ve kısmen de sınavla girdiği Hendese-i Mülkiye'nin ilk sınıflarında yapmıştır. Yüksek öğrenimini Yüksek Mühendis Mektebi'nde yapmış, 1914'de mezun olmuştur. Aynı yıl matematik okumak üzere Berlin Üniversitesi'ne gönderilmiş ve 22 Ağustos 1919'da Erlangen'de "Über die Tragheitsformen eines Modulsystems" başlıklı tezini savunarak doktora imtihanını geçirmiştir. Bundan sonra İstanbul'a dönen Kerim Erim, Yüksek Mühendis Mektebi'nde Analitik Geometri, Teorik Aritmetik ve Mekanik konularında dersler vermiştir. Kısa bir süre sonra profesör, ardından Ordinaryüs payesini kazanmıştır.
1933'te Maarif Vekilliği kendisini İstanbul Üniversitesi Reformu için görevlendirdiği komiteye üye seçmiştir. Reform gerçekleştikten sonra Kerim Erim, 1 Ağustos 1933'te Fen Fakültesi Temami ve Tefazuli Yüksek Riyâzîye ve Tahlil Ordinaryüs profesörlüğüne ve aynı fakültenin dekanlığına tayin edilmiştir. Ancak dekanlık görevinden kısa bir süre sonra ayrılmıştır. Kerim Erim; Köln Üniversitesi'nin 24-26 Haziran 1938 tarihinde yapılan 550. yılı kutlamasına İstanbul Üniversitesi adına Doç. Orhan Alisbah'la birlikte katılmıştır.
Matematik Enstitüsü Direktörü Richard von Mises'in fakülteden ayrılması üzerine 1939-1940 senesinde enstitü direktörlüğü yapmıştır. 1942-1943 ders yılının açılış dersini "Zaman ve Mekân" konusu üzerine vermiştir. Kerim Erim uzun yıllar boyunca faaliyetini hem Yüksek Mühendis Mektebi'nde hem de Fen Fakültesi'nde devam ettirmiştir. Ancak 1946'da çıkan Üniversite Kanunu iki ayrı yerde çalışmasına müsaade etmediğinden Fen Fakültesi'ndeki vazifesini tercih ederek Yüksek Mühendis Mektebi'nden ayrılmış ve 1948-1950 yılları arasında Fen Fakültesi Dekanlığı yapmıştır. 28 Aralık 1952'de vefat etmiştir.
Kaynaklar :
-"Ord. Prof. Dr. Kerim Erim", İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, A, XVIII(1):I-IV, 1953.
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.227-229.


GİZ, FAZILA ŞEVKET, Prof.Dr. (1903-1981)

1903'de İstanbul'da doğmuştur. İlk öğrenimini özel olarak yaptıktan sonra Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'nden 1922'de mezun olmuştur. Yüksek öğrenimini Amerika Mount Holyobe Üniversitesi'nde yaparak buradan 1927'de mezun olmuştur. Aynı üniversitenin biyoloji laboratuarında üç ay incelemede bulunmuştur.
Türkiye'ye döndükten sonra 1927-1933 tarihleri arasında Arnavutköy Kız Koleji'nde Biyoloji öğretmenliği yapmıştır. 1933 Üniversite Reformu'ndan sonra İ.Ü. Fen Fakültesi'nde Hayvanat Doçenti olarak görev almıştır. 2 Mayıs 1941'de yapılan doçentlik imtihanında başarılı olmuştur. 25 Nisan 1944 tarihli kararla kendisine Hayvanat Enstitüsü profesörlüğü verilmiştir. Enstitü direktörü Ord.Prof.Dr. Kosswig'in görevinden ayrılması üzerine 4 Ocak 1955'ten itibaren Genel Zooloji Enstitüsü'ne direktör olarak tayin edilmiş, sağlık sebeplerinden dolayı bu görevinden 1958'de istifa etmiştir. 19 Haziran 1961'de getirildiği Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü Direktörlüğünden de yine sağlık sebepleriyle 1964'te ayrılmıştır. 1 Mart 1972'de emekli olmuştur. 1981 yılında vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.234-236.


HASMAN, Mürüvvet, Prof.Dr., (1909-1985)
Mürüvvet Hasman 1909'da İstanbul'da doğmuştur. İlkokulu Bezmialem İnas Sultanisi'nde, ortaokulu Çamlıca Kız Lisesi'nde, liseyi Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'nde okumuştur. 1934' te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Tabiiye öğrenimine başlamıştır. 9 Mayıs 1935' te henüz öğrenciyken yabancı dil bildiği için Prof. Leo Brauner'in yanında asistan adayı olarak çalışmaya başlamıştır. 1938'de mezun olmuş ve 1939'da asistan kadrosuna girmiştir. 18 Kasım 1942'de iyi derece ile fen doktoru ünvanını almıştır. 2 Şubat 1949'da doçent olmuştur. 1 Nisan 1959' da profesörlüğe yükseltilmiştir. 2 Mayıs 1959'da da Genel Botanik Kürsüsü'nün yönetimi kendisine verilmiştir. 4 Aralık 1978'de Genel Botanik kürsü başkanı iken emekliye ayrılmıştır. 19 Haziran 1985'te vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.248-250.

HİSAR, REMZİYE, Prof. Dr. (1902- 1992)
1902'de Üsküp'te doğmuştur. Çapa Kız Muallim Mektebi'nden 1919 yılında mezun olduktan sonra İstanbul Dârülfünûnu Kimya Bölümü'ne kaydolmuş, bir- iki ay buraya devam ettikten sonra öğretmenlik yapmak üzere Bakü'ye gitmiştir. Burada 1 sene kaldıktan sonra Türkiye'ye dönmüş ve 1922'de Adana Dârülmuallimatına öğretmen olarak tayin edilmiştir. 1923- 1924 devresinde girdiği Paris Üniversitesi Fen Fakültesi'nde 1926'da Chimie Appliquée ve Chimie Générale 1927'de Chimie Biologie, 1928'de Physique Générale sertifikilarını aldıktan sonra 1929'da doktoraya başlamıştır. Ancak Vekaletin kendisini geriye çağırması üzerine doktorasını tamamlaması ancak ikinci defa gittikten sonra 1933'te mümkün olmuştur. Doktorasını Paul Pascal ile yapmıştır. 1933'te Fen Fakültesi Umumi Kimya doçentliğine tayin edilmiş, ancak 1936 yılında Prof. Arndt ile aralarındaki anlaşmazlık sonucu üniversiteden ayrılmıştır. 1936- 1942 seneleri arasında Ankara Merkez Hıfzıssıhha Enstitüsü Farmakodinami Şubesi Kimya Mütehassıslığı'nda bulunmuş, 1942'de doçentlik imtihanını vererek Eczacı Okulu Analitik Kimya ve Toksikoloji doçentliğine getirilmiş, 1947 senesinde İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi ve sonar da Maden Fakültesi Kimya Doçentliği görevlerinde bulunmuştur. 1942- 1947 seneleri arasında Eczacılık Okulu'nda haftada ikişer saatlik Analitik Kimya dersleriyle, 1944- 1945 senelerinde haftada ikişer saatlik Farmasötik Kimya derslerini ve yine haftada iki saatlik Toksikoloji derslerini vermiş ve laboratuarlarını idare etmiştir. 1959 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi'nde Kimya profesörü olmuştur. 1963-1973 tarihleri arasında aynı üniversitenin Kimya Fakültesi'nde Analitik Kimya kürsü Başkanlığı yapmış ve 1973 tarihinde emekli olmuştur. Fransa Hükümeti tarafından kendisine 1956 yılında "Officer de l'Académie" nişanı verilmiştir. 1992 yılında Amerika'da vefat eden ünlü fizik profesörü Feza Gürsey'in annesi olan Remziye Hisar da aynı yıl İstanbul'da ölmüştür.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.256-258.
Prof. Dr. Remziye Hisar 1991 yılında TÜBİTAK Hizmet Ödülü almıştır. (Prof. Dr. Ali Alpar'ın notu.)
Remziye Hisar 'ı tanıtan iki yazı (TÜBİTAK Bilim Teknik, Ağustos 1995) için tıklayınız.


IRMAK, LÜTFİYE , Doç.Dr., (1910-1963)
8 Nisan 1910'da Çanakkale'nin Biga ilçesinde doğmuştur. İlk öğrenimini İstanbul'da Bezmialem İnas Sultanisi'nde okumuştur. İki sene evde müzik dersi aldıktan sonra 1925'te Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'ne kaydettirilmiştir. Katıldığı giriş imtihanında genel bilgisi yeterli bulunduğundan orta kısmına değil doğrudan lise hazırlığına kabul edilmiştir. Kolejde okurken ana dal olarak tabiiyeyi seçen Lütfiye Irmak 1931'de mezun olduktan sonra aynı yıl İstanbul Dârülfünûnu Fen Fakültesi Tabiiye kısmına kaydolmuştur. Burada okurken aynı zamanda Amerikan Kız Koleji'nde de Biyoloji öğretmenliği yapmıştır.
1933'te Üniversite Reformu'ndan sonra Nebatat Enstitüsü'ne öğrenci-asistan olarak alınmış ve 1934'te Tabiiye kısmından mezun olup, aynı enstitüye asil asistan olarak tayin edilmiştir. 1938'de "Canlı Nebatat Hücrelerinin Şeker Permeabilitesi Üzerine İyonların Liotropik Tesiri" adındaki teziyle doktora imtihanını vermiş ve 1939'da enstitünün başasistanlığına yükseltilmiştir. 1943'te de "Su Permeabilitesinin Sıcaklık Katsayısı Hakkında Araştırmalar" ismindeki teziyle Doçentlik imtihanını veren Irmak, enstitüye eylemli doçent olarak tayin edilmiştir.
1946'da Üniversite tarafından A.B.D. Missouri Üniversitesi'ne gönderilmiştir. Burada "Research Associate" olarak, hücre Fizyoloğu Dr. Mazia'nın yanında bira mayası hücrelerinin kalsiyum metabolizması üzerinde iki sömestre çalıştıktan sonra 1947'de Yale Üniversitesi Bitki Fizyolojisi Hocası Prof.Dr. P.Burkholder'in laboratuarında çalışmalarına devam etmiştir. Karaciğerindeki hastalık belirtileri dolayısıyla 1948 yılı sonlarında Türkiye'ye dönem Irmak, 1950 yılında tedavi için gittiği Almanya'da Münih Üniversitesi Pataloji Enstitüsü'nde Prof. Huck'un laboratuarında çalışmalara katılarak dönüşünde çalışmalarını yayınlamıştır.
1961 yılında malulen emekliye ayrılan Lütfiye Irmak, 23 Şubat 1963'te vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.260-262.


ÖNCEL, ÖMER ŞEVKET, Müderris, (1880-1950)
1880'de Selânik'te doğmuş, ilk ve orta öğrenimini Fevziye Lisesi'nde tamamladıktan sonra, Eczacı mektebine girebilmek için açılan imtihanı birincilikle kazanmıştır. 1901'de bu okulu pek iyi derece ile bitirmiş, aynı yıl içinde Bursa Gureba Hastahanesi eczacılığına tayin edilmiş ve burada Başeczacı olarak çalışırken devletin açtığı imtihana girerek 1909'da kimya alanında bilgisini geliştirmek için Berlin'e gönderilmiş ve orada dört sene müddetle, biokimya sahasının tanınmış profesörlerden biri olan Carl Neuberg'in yanında çalışmış ve dört sene içinde üçü hocası ile müşterek olmak üzere, sekiz araştırma yapmıştır.
1913'te Türkiye'ye dönen Ömer Şevket Bey önce "Sıhhiye Müdiriyet-i Umûmiyesi İspençiyari Müdür Muavinliği" ne tayin edilmiş aynı yılın Ekim ayında Eczacı Mektebi "Kimya Muallimliği" görevi de kendisine verilmiştir. 1914 yılı Kasım ayında Dârülfünûn "Uzvi Kimya Muallim Muavinliği" ne tayin edilmesi üzerine Sıhhiye Müdüriyeti Umûmiyesi'ndeki Müdür Muavinliği'nden istifa etmiş ve Dârülfünûn'daki görevi de aynı yıl içinde asalate dönüştürülmüştür. 1915 senesinin Nisan ayında Dârülmuallimini Aliye "Kimya Muallimliği"ne, Ekim ayında Dârülfünûn "Gıdai Kimya Muallimliği"ne, 1919 Nisan ayında Dârülfünûn Fen Fakültesi "Uzvi Kimya Muallimliği"ne, 1924 Haziran ayında Eczacı ve Dişçi Mektepleri "Tahlîlî Kimya Muallimliği"ne tayin edilen Ömer Şevket, 1925 yılı Haziran ayında İstanbul Dârülfünûnu "Uzvi Kimya Müderrisliği" ne terfi etmiştir.
1933'e kadar İ.Ü. Fen Fakültesi'nde hocalık eden Ömer Şevket Bey, aynı yıl içinde başlayan Üniversite Reformu ile 55 yaşlarında iken kadro dışı kalmıştır. Bundan sonra 1934'de Afganistan Hükümeti'nin daveti üzerine Kabil Tıp Fakültesi'nde Kimya profesörü olarak göreve başlayan Ömer Şevket; Afganistan'ın ilk Eczacı Mektebi'ni ve modern eczahanesini kurmuştur. Kimyager kızı Saliha da ona bu çalışmalarında yardımcı olmuştur. 1937 yılında Türkiye'ye dönen Ömer Şevket 1945'e kadar Yedek Subay Okulu'nda Zehirli Gaz Kimyası okutmuştur. Ömer Şevket Öncel 24 Haziran 1950'de vefat etmiştir.
Kaynaklar:
-"In Memoriam Prof. Ömer Şevket Öncel", Kimya ve Sanayi 5 (22), 70-74, 1950
-"Prof. Ömer Şevket Bey", Farmakolog, 20(8), 288, 1950
-Turhan Baytop, Eczacılık Tarihi, İstanbul 1986, s.428-429,
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.280-283.
-Emre Dölen, "Eczacılık öğretiminde analitik kimya ve Profesör Ömer Şevket Öncel (1880-1950), Marmara Üniv.Ecz.Der., 10(2), 105-113, 1994


SEYHAN, MUVAFFAK, Prof. Dr. (1910- 1986)
1910'da İstanbul'da doğmuştur. 1929'da İstanbul Erkek Lisesi'nden mezun olmuştur. 1930-1936 yıllarında Hannover Teknik Üniversitesi'nde kimya öğrenimi görmüş ve aromatik fluor bileşiklerine ait çalışması ile Diplom Ingenieur ünvanını kazanmıştır. 1936'da İstanbul'a dönmüş ve İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Genel Kimya Enstitüsü'ne asistan olarak tayin edilmiştir. 1938'de doçent olan M. Seyhan, 1938-1939'da fluor bileşikleri üzerinde araştırma yapıp iki çalışmasını Berichte dergisinde yayımlamıştır. Uzmanlığını arttırmak üzere 1946'da İngiltere'ye ve 1947'de de Basel Üniversitesi'nde Prof.Wizinger'in yanına gidip doktora çalışmasını yapmış ve 1949'da Basel Üniversitesi'nde doktorasını pek iyi derece ile kazanmıştır. 1949-1950'de Zürich Üniversitesi'nde Prof.Karrer'in yanında çalışmıştır. Yaptığı araştırma Helvetica dergisinde yayımlanmıştır. 1950 yılı sonuna doğru İstanbul'a dönerek İ.Ü. Fen Fakültesi'ndeki Organik Kimya derslerine yeniden başlamıştır. 1954'te Prof. Arndt Amerika'da iken Denel Organik Kimya dersini vermiştir.
1955'te emekliye ayrılan Kimya Enstitüsü Direktörü Prof.Arndt'ın yerine aynı kürsünün profesör ve direktörlüğüne seçilmiştir. Cenevre'de 1955'te toplanan "Barış İçin Atom Kongresi" inde Türkiye Delegesi olmuştur. 1955-1956 yılında Birleşik Amerika'nın Pennsylvania Devlet Üniversitesi'ne misafir profesör olarak davet edilmiş, Virginia Üniversitesi'nde de 1962-1963 yıllarında misafir profesör olarak görev almıştır. 1 Ağustos 1980'de yaş haddi sebebiyle İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Organik Kimya Kürsü Başkanlığı'ndan emekliye ayrılmış, 24 Mayıs 1986'da da vefat etmiştir.
Kaynak:
- Sevtap İshakoğlu- Kadıoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 4106, İstanbul 1998, s.295-297.

VASİL NAUM (1855-1915)
1855'te Halep'te doğan Vasil Naum, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'den hekim olarak mezun olduktan sonra kimya muallimi Antoine Calleja'nın yanına muallim olarak tayin edilmiş ve 1886'da kimya muallimi olmuştur. Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de ve Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'de anorganik kimya (kimya-yı gayri uzvi) hocalığı yapmış, 1900 yılında açılan Darülfünun'da metal kimyası (kimya-yı madeni) dersleri vermiş ve 1912'de "fahri muallimlik" ünvanı verilerek hizmetinden affedilmiştir. Hocalığı yanında Hamidiye Etfal Hastahanesi kimyagerliği görevini de yürütmüş olan Vasil Naum 1915'te İstanbul'da ölmüştür.
Kaynak:
- Turhan Baytop, Türk Eczacılık Tarihi, İstanbul 1985, s.443-444.

http://www.bilimtarihi.org
Son güncelleme: 01.11.2016

© 2016